© Cees van de Ven

donderdag 19 september 2013
Quat - Concert/CD-presentatie


De samenwerking van pianist en improvisatie-icoon Fred Van Hove met vibrafoniste Els Vandeweyer, die bij wijze van spreken zijn kleindochter zou kunnen zijn, aangevuld met de drummers Paul Lovens en Martin Blume, is een toch wel opmerkelijke en uitdagende muzikale verbinding.

Antwerpenaar Fred Van Hove is de grootmeester, pionier en ondertussen éminence grise van de free jazz en geïmproviseerde muziek. De jonge Belgische vibrafoniste Els Vandeweyer woont en werkt in Berlijn, waar ze een belangrijke rol speelt in de jazz- en improvisatiescene. Zij beweegt zich op het terrein van de nieuwe muziek, het niemandsland tussen klassiek, jazz en vrije improvisatie. Ze speelt met veel passie en overtuiging. Paul Lovens is een van de meest gerenommeerde percussionisten uit de Europese improvisatiewereld en ook de tweede percussionist Martin Blume is sinds 1983 één van de sterkhouders van de Duitse improvisatie.

Deze gewaagde ontmoeting tussen Vandeweyer, Van Hove en de beide percussionisten is dus echt wel iets om naar uit te kijken voor wie houdt van avontuurlijke en onvervalste impro-jazz.


Els Vandeweyer (vibrafoon), Fred Van Hove (piano), Paul Lovens (drums), Martin Blume (drums).

Spannend van moment tot moment

De muziek van Quat - de samenwerking van pianist en improvisatie-icoon Fred Van Hove met vibrafoniste Els Vandeweyer, aangevuld met de drummers Paul Lovens en Martin Blume - werd onlangs vastgelegd op cd. Op het programma van het openingsconcert van het nieuwe JazzCase-seizoen stond de live voorstelling van deze registratie.

Hoe verwoord je het onverwoordbare of hoe beschrijf je het onbeschrijfelijke van deze toch wel opmerkelijk en uitdagende muzikale verbinding? Het gaat toch voornamelijk om een hier-en-nu beleving, waarbij je je laat meevoeren in het muzikale avontuur. Kunst is om je onvoorwaardelijk open te stellen, al je bagage achterwege te laten en je te laten meeslepen op een muzikale ontdekkingstocht. En je merkte dit ook duidelijk bij het aanwezige publiek, dat zich deels liet verleiden en op sleeptouw liet nemen, maar ook deels afhaakte en verweesd achterbleef. Zelf reken ik me bij de eerste groep.

Het is echter niet eenvoudig om het gebeuren en de ervaring achteraf in woorden te vatten, omdat de magie van het moment zelf zich moeilijk in woorden laat vatten. Bovendien ging het om lang uitgewerkte muziekstukken van twintig minuten, die zonder toelichting of titel aan elkaar werden geweven. Een intense belevenis, waarbij je je vergeefs zoekt naar muzikale handvatten om houvast en structuur te vinden, en je je constant afvraagt waar dit naar toe leidt.

Sferisch intimistische klanken zwollen aan en barstten in alle heftigheid los in een ware klankenexplosie. Free jazz met raakvlakken aan hedendaags klassieke muziek, waarbij de muzikanten improviserend samen de compositie weefden en opbouwden: instant composing. Het resultaat was een wonderbaarlijk klankentapijt, gecreëerd door muzikanten die elkaar perfect aanvoelden en elkaar aanvulden en versterkten in al hun heftigheid of in hun subtiele kwetsbaarheid.

Het samenspel van piano en vibrafoon zorgde voor een sferisch geluid. Met gesloten ogen werd je meegevoerd in hun muzikale trip. In de uitbundige momenten kreeg je de indruk dat hier niet alleen de percussionisten Paul Lovens en Martin Blume zich manifesteerden, maar dat ook Fred Van Hove, tokkelend op zijn pianotoetsen, en Els Vandeweyer, hamerend op haar vibrafoon, hun instrument als percussie-instrument gebruikten. Daarentegen streelde Van Hove met zachte hand uiterst bedachtzaam de toetsen van zijn piano in de meer intimistische, filmische passages. Het was mooi om te zien hoe Vandeweyer dansend achter haar vibrafoon met heel haar lijf samenviel met de muziek.

In het tweede gedeelte na de pauze werd het concert nog explosiever, soms erg heftig, maar ook vloeiend en met nooit tegen elkaar botsende klanken, zoals bij free jazz wel eens het geval kan zijn. Mooi was ook het moment waarop Van Hove even zijn accordeon tevoorschijn haalde en subtiel improviserend musiceerde.

Het kwartet bracht onvervalste improvisatiejazz, die nooit verveelde. Een concert als een beleving: spannend van moment tot moment.

(Robert Kinable)

Klik hier voor foto's van dit concert door Cees van de Ven.